Zarzuty i odpowiedzi późniejsze

Przed oddaniem do druku Medytacji o pierwszej filozofii Descartes rozsyłał kopie rękopisu, głównie za pośrednictwem o. Mersennea, wielu osobom z prośbą o opinie. Otrzymane uwagi oraz swoje na nie repliki oddał do druku razem z tekstem właściwym i odtąd stanowią one, jako tzw. "Zarzuty i odpowiedzi", integralną część Medytacji. W wydaniu pierwszym z 1641 r. znalazło się sześć zarzutów i odpowiedzi, w wydaniu drugim, które ukazało się w maju 1642 r., doszły jeszcze jedne oraz list Descartesa do o. Dineta. Oczywiście dyskusja nad treściami dzieła rozwijała się i w bogatej korespondencji Descartesa znajdujemy wiele fragmentów polemicznych. Jednak niektóre listy są w intencji ich autorów świadomą kontynuacją dyskusji, można je więc uważać za ciąg dalszy "Zarzutów i odpowiedzi". W szczególności należą do nich listy zamieszczone w niniejszym zbiorze, który ze względów praktycznych opatrujemy tytułem "Zarzuty i odpowiedzi późniejsze". List anonimowego Hyperaspistesa jest kontynuacją "Zarzutów piątych", postawionych przez Pierrea Gassendiego (1592-1655), a jednocześnie zapowiada kolejne repliki Gassendiego wydane przez niego w dziele "Disquisitio metaphysica". Dwa listy Antoinea Arnaulda (1612-1694) stanowią dalszy ciąg "Zarzutów czwartych" jego autorstwa. Trzy listy Henryego Morea (1614-1687) nie mają wprawdzie bezpośredniego odniesienia do wcześniejszych "Zarzutów", jednak należy je uznać za swoiste dopełnienie "Zarzutów trzecich", postawionych przez Thomasa Hobbesa, wobec którego Henry More i jego środowisko filozoficzne pozostawało we wrogiej opozycji. (fragment Wstępu tłumacza)